Draainek bij vogels (scheve kopziekte)
De medische naam hiervoor is TORTICOLLIS. Deze naam wordt gebruikt voor de symptomen van draainek welke door verschillende aandoeningen ontstaan kunnen zijn. De vogel houdt voortdurend het kopje schuin, draait rondjes en duikelt soms over de kop. Het wordt vaak erger wanneer je hem observeert. Dat maakt hem duidelijk nerveus. Het evenwicht van de vogel is verstoord door een kramp van de spieren van de cervicale wervelkolom. Dit zijn symptomen van draainek. Zet een vogel die deze symptomen laat zien direct apart. Het liefst in een kooi afgedekt met een doek zodat hij donker en rustig zit. Zet voer en water laag en zorg dat hier licht op valt, zodat de vogel dit kan vinden. Een tentoonstelling kooi is hier goed voor te gebruiken.
Er kunnen meerdere oorzaken zijn van draainek. De vogel kan een trauma, zoals een hersenschudding of een hersenbeschadiging hebben opgelopen. Meestal doordat hij door een paniekreactie ergens tegenaan is gevlogen. Handel als boven omschreven en laat de vogel met rust. Na een paar dagen kan hij al redelijk opgeknapt zijn. Behandelen met antibiotica is niet nodig. Het versnelt het herstel niet.
Intoxatie/vergiftiging. Bijvoorbeeld door het eten van muizen/rattengif. Dit gif heeft de eigenschap de stolling van het bloed te beïnvloeden. In dat geval vitamine K toedienen. Een loodvergiftiging is ook te behandelen.
Een overdosering van medicijnen. Dit veroorzaakt soms ook het rondtollen en over de kop duikelen. Geef altijd de voorgeschreven dosering, meestal wordt een maatschepje bijgeleverd, Dit moet afgestreken worden. (Dus niet slordig “met een kop erop”). Vloeibaar medicijn doseren met een bij de dierenarts/apotheek verkrijgbaar spuitje. Geef nooit een druppel in de bek wanneer dit niet wordt aangegeven. Bij twijfel over de dosering altijd contact opnemen met een deskundige. Medicijnen zijn nooit “onschuldige middelen”.
De hieronder beschreven oorzaken van Torticollis zijn allen besmettelijk voor andere vogels.
Een bacteriële besmetting door streptokokken. Deze zijn in de meeste gevallen met een ontlasting onderzoek te vinden. In dat geval kan het antibioticum Amoxyline helpen.
Een parasitaire besmetting door Toxoplasmose gondii, een protazoa (eencellig). Een groot aantal dieren kunnen als gastheer fungeren en een breed scala van klinische aandoeningen ontwikkelen, waaronder Torticollis. Deze Toxoplasmose gondii moet niet worden verward met A-Toxoplasmose/dikke leverziekte, welke in de witte bloedcellen terecht komt. Hierdoor krijgt een vogel geen evenwichtproblemen. Dat wordt wel veel beweerd, maar is niet juist. Dit is te behandelen met zwavel antibiotica (Sulfonamiden).
PHV- 3 virus, ( Paramixovirus). Dit virus veroorzaakt niet alleen aantasting van het zenuwstelsel met draainek verschijnselen, evenwicht stoornissen en verlammingen, maar tast ook de vertering aan. Oorzaak is een aantasting van de pancreas. Besmette vogels zijn vaak (niet altijd), te herkennen aan de kleur en volume van de ontlasting. Deze varieert van stopverf/kleiachtig lichtgeel en wit. Soms zijn vogels met een goede weerstand besmet zonder ziek te worden, en is het ook niet aan de ontlasting te zien. Door stress en verminderde weerstand kan de ziekte zich openbaren. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben omdat er (nog) geen medicijnen zijn voor deze ziekte. Bij onderzoek van vogels met Torticollis veroorzaakt door een virus, is dit het meest voorkomend.
PHV -1 virus, (Paramixovirus) ook wel NEW CASTLE DISEAS of PSEUDO VOGELPEST genoemd. Kippen, Kalkoenen, Kwartels, Struisvogels, Kanaries en Kromsnavels zijn gevoelig voor dit virus. Eenden en Ganzen kunnen het virus bij zich dragen en uitscheiden waarbij deze niet altijd ziek worden. Draainek bij Duiven wordt door een ander PHV-1 virus veroorzaakt dan het PHV-1 virus dat New Castle Diseas veroorzaakt. De ziekte laat vele symptomen zien waaronder o.a. trillende kop, verlamde vleugels en poten. Voor dit virus is een entstof verkrijgbaar voor Hoenders en een andere entstof voor Duiven. Beroepsmatig gehouden Hoenders, Duiven die meedoen aan vluchten, en Hoenderachtigen die meedoen aan tentoonstellingen moeten verplicht worden geënt.
In verband met Uw overige vogelbestand is het aan te bevelen ontlasting onderzoek te laten doen of sectie te laten verrichten op een dode vogel, om te weten waardoor de vogel draainek kreeg. Tenzij U zeker weet dat hij een trauma heeft opgelopen door ergens tegenaan te vliegen. (Met een ontlasting onderzoek is het aantonen van een virus moeilijk. Hiervoor moet bloedonderzoek worden gedaan. Het PHV-1 virus (New Castle Diseas) is d.m.v. bloedonderzoek betrouwbaar vast te stellen, de andere PHV-virussen echter niet.)
Hersenvliesontsteking/ Nekkramp (Meningitis) bij mensen, wordt veroorzaakt door andere bacteriën of virussen dan welke bij vogels de oorzaak zijn van Torticollis problemen. De bacteriële vorm wordt veroorzaakt door Meningokokken type B en C (keelontsteking bacteriën ), en Pneumokokken meningitis (longontsteking/oorontsteking bacteriën. De voorkomende virussen zijn: het Herpes, Echo, Bof en het Mazelen virus.